Web uygulama mimarisi, web uygulamasının bileşenleri, arayüzleri, veritabanları ve ara yazılımları arasındaki etkileşimi gösteren bir düzendir. Web uygulama mimarisi, web uygulamasında çoklu ve eş zamanlı işlemleri mümkün kılar. Bir kullanıcı bir web sitesine eriştiğinde, sunucu istemci tarayıcıya sinyal gönderir.
Web uygulama mimarisi, web uygulamasının performansını, güvenliğini, ölçeklenebilirliğini ve bakımını etkiler. Bu nedenle, web uygulaması geliştirirken doğru mimariyi seçmek ve uygulamak çok önemlidir.
Bu makalede, modern web uygulama mimarisinin temel özelliklerini, farklı katmanlarını, yaygın mimari modellerini ve en iyi uygulamalarını anlatacağız.
Web Uygulama Mimarisi Katmanları
Modern web uygulama mimarisi genellikle aşağıdaki katmanlardan oluşur:
Sunum Katmanı: Bu katman, kullanıcı arayüzünü (UI) oluşturur ve kullanıcı ile etkileşim sağlar. Sunum katmanı, HTML, CSS, JavaScript gibi teknolojileri kullanarak web sayfalarını oluşturur ve sunucudan gelen verileri görüntüler. Sunum katmanı ayrıca kullanıcı girişi, oturum açma, form gönderme gibi işlevleri de içerir.
İş Mantığı Katmanı: Bu katman, web uygulamasının temel işlevlerini ve kurallarını tanımlar. İş mantığı katmanı, sunum katmanından gelen istekleri işler ve veri katmanına erişir. İş mantığı katmanı ayrıca verileri doğrular, hesaplar yapar, hata ayıklar ve güvenlik kontrolleri sağlar. İş mantığı katmanı C#, Java, Python gibi programlama dilleri ile yazılabilir.
Veri Katmanı: Bu katman, web uygulamasının verilerini depolar ve yönetir. Veri katmanı, SQL Server, MySQL, MongoDB gibi veritabanları veya dosya sistemleri gibi veri kaynakları ile iletişim kurar. Veri katmanı ayrıca verileri sorgular, ekleme, güncelleme veya silme işlemleri yapar.
Bu üç katmanlı mimari modeli en basit ve en yaygın olanıdır. Ancak daha karmaşık web uygulamalarında bu katmanlar alt bölümlere veya mikro servislere ayrılabilir.
Web Uygulama Mimarisi Modelleri
Web uygulama mimarisinin farklı modelleri vardır. Bu modellerden bazıları şunlardır:
Monolitik Mimari: Bu modelde, web uygulamasının tüm bileşenleri tek bir birim olarak dağıtılır ve çalıştırılır. Monolitik mimari basit ve hızlı bir geliştirme sürecine sahiptir. Ancak monolitik mimari ölçeklenebilirlik, bakım ve güncelleme açısından zorluklar yaratır. Ayrıca tek bir bileşende oluşan bir hata tüm sistemi etkileyebilir.
Mikro Servis Mimari: Bu modelde, web uygulamasının bileşenleri küçük ve bağımsız servislere bölünür ve ayrı ayrı dağıtılır ve çalıştırılır. Mikro servis mimari ölçeklenebilirlik, esneklik ve güvenilirlik sağlar. Ancak mikro servis mimari karmaşık bir geliştirme ve test sürecine sahiptir. Ayrıca servisler arası iletişim ve koordinasyon sorunları oluşabilir.
Serverless Mimari: Bu modelde, web uygulamasının bileşenleri bulut sağlayıcıları tarafından yönetilen sunuculara dağıtılır ve çalıştırılır. Serverless mimari sunucu yönetimi, ölçekleme ve güncelleme gibi sorumlulukları bulut sağlayıcısına devreder. Ancak serverless mimari soğuk başlangıç, izleme ve hata ayıklama gibi zorluklar yaratır. Ayrıca bulut sağlayıcısına bağımlılık oluşabilir.
Bu modellerden hangisinin seçileceği web uygulamasının gereksinimlerine, özelliklerine ve hedeflerine bağlıdır. Her modelin avantajları ve dezavantajları vardır.
Web Uygulama Mimarisi En İyi Uygulamalar
Web uygulama mimarisini tasarlarken ve uygularken aşağıdaki en iyi uygulamaları takip etmek faydalı olabilir:
Katmanlı Mimariden Yararlanın: Web uygulamasını katmanlara ayırarak sorumlulukların ayrılmasını, kodun yeniden kullanılmasını, test edilmesini ve bakımını kolaylaştırın. Katmanlar arasında net arayüzler tanımlayın ve bağımlılıkları azaltın.
Mikro Servisleri Dikkatli Kullanın: Web uygulamasını mikro servislere bölerek ölçeklenebilirlik, esneklik ve güvenilirlik sağlayın. Ancak mikro servisleri gereksiz yere küçültmeyin veya büyütmeyin. Servisler arasında uyumlu ve verimli bir iletişim protokolü seçin.
Serverless Mimariyi Değerlendirin: Web uygulamasını serverless mimari ile dağıtarak sunucu yönetimi, ölçekleme ve güncelleme gibi sorumluluklardan kurtulun. Ancak serverless mimari ile ilgili zorlukları da göz önünde bulundurun. Bulut sağlayıcısının sunduğu hizmetleri, fiyatları ve sınırlamaları araştırın.
Güvenliği Sağlayın: Web uygulamasının güvenliğini sağlamak için şifreleme, kimlik doğrulama, yetkilendirme, güvenlik duvarı, güncelleme gibi önlemleri alın. Web uygulamasının saldırılara karşı korunmasını sağlayın. Güvenlik açıklarını tespit etmek ve gidermek için düzenli olarak test yapın.
Performansı Artırın: Web uygulamasının performansını artırmak için kod optimizasyonu, önbellekleme, sıkıştırma, yük dengeleme gibi teknikleri kullanın. Web uygulamasının hızlı yanıt vermesini sağlayın. Performans sorunlarını tespit etmek ve çözmek için izleme ve analiz araçları kullanın.
Web uygulama mimarisi, web uygulamasının bileşenleri arasındaki etkileşimi gösteren bir düzendir. Web uygulama mimarisi, web uygulamasının performansını, güvenliğini, ölçeklenebilirliğini ve bakımını etkiler.
Web uygulama mimarisinde farklı katmanlar ve modeller vardır. Katmanlar sunum, iş mantığı ve veri katmanları olarak ayrılabilir. Modeller monolitik, mikro servis veya serverless mimari olarak seçilebilir.
Web uygulama mimarisini tasarlarken ve uygularken en iyi uygulamaları takip etmek önemlidir. Katmanlı mimariden yararlanmak, mikro servisleri dikkatli kullanmak, serverless mimariyi değerlendirmek, güvenliği sağlamak ve performansı artırmak web uygulamasının başarısını artırabilir.
